ព្រហ្មវិហារធម៌ ៤ (Brahmavihāra)
តើព្រហ្មវិហារធម៌មានអ្វីខ្លះ ? ព្រហ្មវិហារធម៌មាន មេត្ដា ករុណា មុទិតា និង ឧបេក្ខា ។
តើព្រហ្មវិហារធម៌មានអ្វីខ្លះ ? ព្រហ្មវិហារធម៌មាន មេត្ដា ករុណា មុទិតា និង ឧបេក្ខា ។
មេត្ដា (loving-kindness, benevolence )
មេត្ដា គឺសេចក្ដីអាណិត ស្រឡាញ់ ចង់ឲ្យអ្នកផងបានសុខ ។ មេដឹកនាំតែងតែមានការអាណិតអាសូរជានិច្ចដល់អ្នកក្រោមបង្គាប់ និងប្រជាពលរដ្ឋ ។ យកចិត្ដទុកដាក់ខ្ពស់បំផុត ពោលគឺ បើស្រឡាញ់ខ្លួនឯងប៉ុណ្ណា ត្រូវតែស្រឡាញ់អ្នកដទៃ ក្រុមការងារ កូនចៅ អ្នកក្រោមបង្គាប់ និងប្រជាពលរដ្ឋប៉ុណ្ណឹងដែរ ។ ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ជាក្សត្រដែលមានទសពិធរាជធម៌ និងព្រហ្មវិហារធម៌ពិតប្រាកដ ទ្រង់យកព្រះទ័យទុកដាក់ខ្វាយខ្វល់ចំពោះរាស្ដ្រជានិច្ច “ទ្រង់មានព្រះទ័យព្រួយបារម្ភចំពោះរោគរបស់ប្រជារាស្ដ្រព្រះអង្គ ជាងព្រះអាពាធព្រះអង្គទៅទៀត ព្រោះថាសេចក្ដីទុក្ខរបស់រាស្ដ្រ គឺជាសេចក្ដីទុក្ខរបស់អ្នកគ្រប់គ្រងទាំងឡាយ មិនមែនសេចក្ដីទុក្ខផ្ទាល់ព្រះអង្គទេ ដែលនាំឲ្យព្រះអង្គព្រួយឈឺចាប់នោះ” ។ បើមេត្តាជាសេចក្តីអាណិត ស្រឡាញ់ ចង់ឲ្យអ្នកផងបានសុខ ការយល់ដូច្នេះដូចជាច្របូកច្របល់ចែកគ្នាមិនដាច់រវាងមេត្តានិងករុណា!
មេត្ដា គឺសេចក្ដីអាណិត ស្រឡាញ់ ចង់ឲ្យអ្នកផងបានសុខ ។ មេដឹកនាំតែងតែមានការអាណិតអាសូរជានិច្ចដល់អ្នកក្រោមបង្គាប់ និងប្រជាពលរដ្ឋ ។ យកចិត្ដទុកដាក់ខ្ពស់បំផុត ពោលគឺ បើស្រឡាញ់ខ្លួនឯងប៉ុណ្ណា ត្រូវតែស្រឡាញ់អ្នកដទៃ ក្រុមការងារ កូនចៅ អ្នកក្រោមបង្គាប់ និងប្រជាពលរដ្ឋប៉ុណ្ណឹងដែរ ។ ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ជាក្សត្រដែលមានទសពិធរាជធម៌ និងព្រហ្មវិហារធម៌ពិតប្រាកដ ទ្រង់យកព្រះទ័យទុកដាក់ខ្វាយខ្វល់ចំពោះរាស្ដ្រជានិច្ច “ទ្រង់មានព្រះទ័យព្រួយបារម្ភចំពោះរោគរបស់ប្រជារាស្ដ្រព្រះអង្គ ជាងព្រះអាពាធព្រះអង្គទៅទៀត ព្រោះថាសេចក្ដីទុក្ខរបស់រាស្ដ្រ គឺជាសេចក្ដីទុក្ខរបស់អ្នកគ្រប់គ្រងទាំងឡាយ មិនមែនសេចក្ដីទុក្ខផ្ទាល់ព្រះអង្គទេ ដែលនាំឲ្យព្រះអង្គព្រួយឈឺចាប់នោះ” ។ បើមេត្តាជាសេចក្តីអាណិត ស្រឡាញ់ ចង់ឲ្យអ្នកផងបានសុខ ការយល់ដូច្នេះដូចជាច្របូកច្របល់ចែកគ្នាមិនដាច់រវាងមេត្តានិងករុណា!
ករុណា (compassion)
ករុណា ចេះជួយសង្គ្រោះអ្នកដទៃឲ្យបានសេចក្ដីសុខ ។ មេដឹកនាំត្រូវចេះជួយសង្គ្រោះអ្នកក្រីក្រលំបាក អ្នករងគ្រោះ អ្នកដែលស្ថិតក្នុងភាពល្ងង់ខ្លៅ និងអ្នកមានវិបត្ដិផ្សេងៗ ។ មេដឹកនាំត្រូវតែហ៊ានលះបង់គ្រប់បែបយ៉ាង ដើម្បីជួយសង្គ្រោះជនរួមជាតិខ្លួនឲ្យរួចផុតពីសេចក្ដីទុក្ខវេទនា ទាំងអស់ តែដំណោះស្រាយក្នុងការជួយសង្គ្រោះ ត្រូវដោះស្រាយពីដើមចមនៃបញ្ហា កុំព្យាយាមដោះចុងបញ្ហា វាជាការខាតពេល ខាតធនធានឥតប្រយោជន៍ ហើយបើប្រឹងដោះខ្លាំងប៉ុណ្ណា បញ្ហាក៏នឹងកើនឡើងប៉ុណ្ណោះ ទោះដោះរហូតស្លាប់ទាំងខ្លួនទៀត ក៏ពុំអាចចប់បានឡើយ ។ ព្រះពុទ្ធអង្គជាគំរូស្រាប់ ព្រះអង្គហ៊ានលះបង់រាជសម្បត្ដិ យសសក្កិ សេចក្ដីសុខផ្ទាល់ខ្លួន និងកាមកិលេស តណ្ហាផ្សេងៗ រហូតដល់អាយុជីវិត ដើម្បីស្វះស្វែងរកផ្លូវសង្គ្រោះមនុស្សលោកទូទៅឲ្យរួចផុតពី អវិជ្ជា គឺសេចក្ដីទុក្ខ ។
ករុណា ចេះជួយសង្គ្រោះអ្នកដទៃឲ្យបានសេចក្ដីសុខ ។ មេដឹកនាំត្រូវចេះជួយសង្គ្រោះអ្នកក្រីក្រលំបាក អ្នករងគ្រោះ អ្នកដែលស្ថិតក្នុងភាពល្ងង់ខ្លៅ និងអ្នកមានវិបត្ដិផ្សេងៗ ។ មេដឹកនាំត្រូវតែហ៊ានលះបង់គ្រប់បែបយ៉ាង ដើម្បីជួយសង្គ្រោះជនរួមជាតិខ្លួនឲ្យរួចផុតពីសេចក្ដីទុក្ខវេទនា ទាំងអស់ តែដំណោះស្រាយក្នុងការជួយសង្គ្រោះ ត្រូវដោះស្រាយពីដើមចមនៃបញ្ហា កុំព្យាយាមដោះចុងបញ្ហា វាជាការខាតពេល ខាតធនធានឥតប្រយោជន៍ ហើយបើប្រឹងដោះខ្លាំងប៉ុណ្ណា បញ្ហាក៏នឹងកើនឡើងប៉ុណ្ណោះ ទោះដោះរហូតស្លាប់ទាំងខ្លួនទៀត ក៏ពុំអាចចប់បានឡើយ ។ ព្រះពុទ្ធអង្គជាគំរូស្រាប់ ព្រះអង្គហ៊ានលះបង់រាជសម្បត្ដិ យសសក្កិ សេចក្ដីសុខផ្ទាល់ខ្លួន និងកាមកិលេស តណ្ហាផ្សេងៗ រហូតដល់អាយុជីវិត ដើម្បីស្វះស្វែងរកផ្លូវសង្គ្រោះមនុស្សលោកទូទៅឲ្យរួចផុតពី អវិជ្ជា គឺសេចក្ដីទុក្ខ ។
មុទិតា (empathetic joy)
មុទិតា មេដឹកនាំមិនត្រូវមានចិត្ដច្រណែនឈ្នានីស ឬអន់ចិត្ដចំពោះការរីកចម្រើន ជោគជ័យរបស់អ្នកដទៃ ឬអ្នកក្រោមបង្គាប់ ឬប្រជាពលរដ្ឋឡើយ ។ ផ្ទុយទៅវិញ មេដឹកនាំ ត្រូវសប្បាយត្រេកអរនឹងសេចក្ដីសុខចម្រើនរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ឬរីករាយសាទរ ពេលឃើញពលរដ្ឋបានសេចក្ដីសុខដោយសារខ្លួន ។ ក្រោយពីពេលខ្លួនបានជួយសង្គ្រោះ ទោះបីជាគេមិនថ្លែងអំណរគុណក៏ដោយ ក៏មិនត្រូវទោមនស្ស ។ មានន័យថា មេដឹកនាំ មិនត្រូវរម្លឹកគុណរបស់ខ្លួន អួតប្រាប់គេឲ្យដឹងពេលជួយអ្នកដទៃនោះទេ ។ តែផ្ទុយទៅវិញ មេដឹកនាំត្រូវសរសើរ និងអរគុណចំពោះប្រជាពលរដ្ឋ ដែលបានធ្វើល្អមកលើខ្លួន ទោះជាអំពើល្អនោះតិចក្ដី ច្រើនក្ដី ។
មុទិតា មេដឹកនាំមិនត្រូវមានចិត្ដច្រណែនឈ្នានីស ឬអន់ចិត្ដចំពោះការរីកចម្រើន ជោគជ័យរបស់អ្នកដទៃ ឬអ្នកក្រោមបង្គាប់ ឬប្រជាពលរដ្ឋឡើយ ។ ផ្ទុយទៅវិញ មេដឹកនាំ ត្រូវសប្បាយត្រេកអរនឹងសេចក្ដីសុខចម្រើនរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ឬរីករាយសាទរ ពេលឃើញពលរដ្ឋបានសេចក្ដីសុខដោយសារខ្លួន ។ ក្រោយពីពេលខ្លួនបានជួយសង្គ្រោះ ទោះបីជាគេមិនថ្លែងអំណរគុណក៏ដោយ ក៏មិនត្រូវទោមនស្ស ។ មានន័យថា មេដឹកនាំ មិនត្រូវរម្លឹកគុណរបស់ខ្លួន អួតប្រាប់គេឲ្យដឹងពេលជួយអ្នកដទៃនោះទេ ។ តែផ្ទុយទៅវិញ មេដឹកនាំត្រូវសរសើរ និងអរគុណចំពោះប្រជាពលរដ្ឋ ដែលបានធ្វើល្អមកលើខ្លួន ទោះជាអំពើល្អនោះតិចក្ដី ច្រើនក្ដី ។
ឧបេក្ខា (equanimity)
ឧបេក្ខា មេដឹកនាំត្រូវប្រកាន់ចិត្ដជាកណ្ដាល មិនលំអៀង ព្រោះស្អប់ ស្រឡាញ់ ច្រណែន និន្ទាឈ្នានីស អន់ចិត្ដ ។ មេដឹកនាំស្មោះស្មើចំពោះប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ ដោយមិនរើសអើង ដោយសារភាពអគតិ និងការប្រកាន់បក្សពួកឡើយ ។ អ្នកដឹកនាំត្រូវបង្កើតគោលការណ៍រួម និងច្បាប់រដ្ឋជាច្បាប់មួយមានសមភាពអនុវត្ដន៍លើជនទូទៅដូចៗគ្នា ហើយជាអ្នកនាំមុខគេប្រតិបត្ដិ ប្រកាន់គោលការណ៍ និងអនុវត្ដច្បាប់ឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ។
ឧបេក្ខា មេដឹកនាំត្រូវប្រកាន់ចិត្ដជាកណ្ដាល មិនលំអៀង ព្រោះស្អប់ ស្រឡាញ់ ច្រណែន និន្ទាឈ្នានីស អន់ចិត្ដ ។ មេដឹកនាំស្មោះស្មើចំពោះប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ ដោយមិនរើសអើង ដោយសារភាពអគតិ និងការប្រកាន់បក្សពួកឡើយ ។ អ្នកដឹកនាំត្រូវបង្កើតគោលការណ៍រួម និងច្បាប់រដ្ឋជាច្បាប់មួយមានសមភាពអនុវត្ដន៍លើជនទូទៅដូចៗគ្នា ហើយជាអ្នកនាំមុខគេប្រតិបត្ដិ ប្រកាន់គោលការណ៍ និងអនុវត្ដច្បាប់ឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ។
Comments