Skip to main content

Posts

Showing posts from 2015

តេីអវិជ្ជាកេីតមកពីណា?

តេីអវិជ្ជាកេីតមកពីណា? ឫសគល់នៃអវិជ្ជាគឺចេញពីអ្នកដឹកនាំនិងសង្គម។ អវិជ្ជាប្រែថា ការមិនដឹងច្បាស់, សេចក្ដីល្ងង់ ភាសាបាលីអានថា " មោហៈឬមោហោ"; ទីតីនិងពាក្យថា បញ្ញាឬប្រាញ្ញា។ អវិជ្ជាគឺជាអង្គមួយ នៃអង្គ៣ របស់កិលេស។ ពាក្យថាអវិជ្ជានៅក្នុងព្រះ ពុទ្ធសាសនាគឺ៖ (ក). ការមិនដឹងអរិយសច្ចធម៌ទាំង៤ ១. មិនដឹងថាទុក្ខមានពិត, ២. មិនដឹងថាប្រភពនៃទុក្ខមានពិត, ៣. មិនដឹងថាការបញ្ចប់ទុក្ខមានពិត, ៤. មិនដឹងថាផ្លូវឆ្ពោះទៅរកការរលត់ទក្ខមានពិត; (ខ). ការមិនដឹង លក្ខណធម្មជាតិទាំង៣ (ត្រៃលក្ខណ៍) ១. អនិច្ចំ ធម្មជាតិទាំងឡាយមិនទៀង មិននៅក្រោមអំណាចរបស់អ្នកណាម្នាក់, ២. ទុក្ខំ ជិវិតសត្វលោកទាំងអស់រមែងមានទុក្ខ កេីតក៏ទុក្ខ ចាស់ក៏ទុក្ខ ឈឺក៏ទុក្ខ ស្លាប់ក៏ទុក្ខ, ៣. អនត្តា ធម្មជាតិនៅចុបំផុតសូន្យ។ អវិជ្ជាមិនមែនសំដៅលេីមនុស្សដែលមិនបានចូលសាលាឬមិនបានអប់រំនោះទេ តែសំដៅលេីមនុស្ស ដែលគិតថាវត្ថុអ្វីទាំងអស់មិនចេះប្រែប្រួល ឬមនុស្សដែលមានមិច្ឆទិដ្ឋិ មានគំនិតផ្ទុយពីការអប់រំរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ យល់ថាអ្វីទាំងអស់អមត ជួនកាលមនុស្សដែលមានសញ្ញាបត្របណ្ឌិតក៏អាចចាត់ទុកថាជាមនុស្ស អវិជ្ជាបានដែរ។ ពាក្យថាមនុស្សអវិជ្ជានៅក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនាសំដៅលេីមនុស្សដែលមិនចេះរ

និព្ធានសម្រាប់មនុស្សរាល់គ្នា!

និព្ធានសម្រាប់មនុស្សរាល់គ្នា !! " និព្វានំបរមំសុខំ និព្វានជាបរមសុខ " និព្វាន មានអត្ថន័យថា ការចេញផុតស្រឡះពី " វានៈ " គ្រឿងចាក់ស្រេះទាក់ឆ្វាក់រួបរឹត ( តណ្ហា );   ការរលត់អស់ភ្លេីងកិលេសនិងតណ្ហា ; ភាពត្រជាក់កេីតឡេីងនៅពេលភ្លេីងកិលេសនិងតញ្ហាត្រូវបានរលត់អស់ កិលេសនិងតណ្ហាគឺ៖   លោភៈ ( ការចង់បានហួស ); មោហៈ ( អវិជ្ជា , ការវង្វេង , ល្ងង់ ); ទោសៈ ( កំ ហឹង ,  ការខឹងសម្បារ ) ។   តេីលោភៈ មោហៈ ទោស កេីតមកពីអ្វី ?   លោភៈ មោហៈ ទោស កេីតមក ពី ការតោងជាប់នូវ  " ខន្ធ៥ ឬបញ្ចខន្ធ " ឬពាក្យសាមញ្ញ ហៅថាគំនរទុក្ខ៥យា៉ង មាន៖   ទី១ . រូបខន្ធ ( អ្វីៗ ដែលប្រាកដដល់ភ្នែក ឬអ្វីដែលមេីលឃេីញនិភ្នែក ) ។   ទី២ . វេទនាខន្ធ ( ការ ទទួល អារម្មណ៍ , ការសោយ ឬ ការរង អារម្មណ៍ ) ។ ទី៣ .  សញ្ញាខន្ធ ( សេចក្ដីសម្គាល់   ដែលបរិ ភោគចូលតាមទ្វារអារម្មណ៍ទាំង១២ , មានខាងក្រៅ៦   ហេីយនិងខាងក្នុង៦ មាន៖   ភ្នែក ,   ត្រចៀក ,  ច្រមុះ ,  អណ្តាត ,  កាយ ,  មនោ ( ចិត្ត ) ។ ទី៤ . សង្ខារខន្ធ (   ការតាក់តែងនៃ គំនរឬកងនៃគំនិត ( ដែលរាប់ជាខន្ធទី៤ក្នុងខន្ធទាំង៥ ) ។ ទី៥ . វិញ្ញាណក្ខន្ធ ( ធ