bouawat's blog

អតីតគឺទុក្ខ  អតីតមិនមែនជាថ្ងៃល្អរបស់មនុស្សទេ ; អតីតគឺជាទុក្ខរបស់មនុស្ស ពីព្រោះវាតោងជាប់និងអារម្មណ៍របស់មនុស្ស មិនថាអតីតនោះល្អឬអាក្រក់។ មនុស្សត្រូវតែឈប់តោងជាប់និងអតីត ; មនុស្សមិនអាចកែអតីតបានឡេីយ ពីព្រោះវាផុតរួចទៅហេីយ។   មនុស្សក៏មិនត្រូវគិតជញ្ជឹងអំពីអនាគតនោះដែរ ព្រោះវាមិនទាន់មកដល់ ; វាគ្រាន់តែជាការស្រម័យប៉ុណ្ណោះ។ ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធមានឳវាទថា បេីចង់ឲ្យអនាគតល្អ មនុស្សត្រូវតែរស់ក្នុងបច្ចុប្បន្នកាល រស់ឲ្យមានសតិ ដឹងខុសហេីយនិងត្រូវ។ មនុស្សទាំងអស់តែងតែធ្វេីខុសមុន មិនតិចក៏ច្រេីន    ហេីយធ្វេីត្រូវតាមក្រោយ។   មនុស្សដែលល្អបំផុតគឺជាមនុស្សដែលចេះកែខ្លួន។ មនុស្សដែលកែខ្លួនមិនបាន ជាមនុស្សចោលម្សៀត។                                    បញ្ញាជាកូនសោ បញ្ញាជាកូនសោសម្រាប់ចាក់ដោះលែងមនុស្សឲ្យមានសេរីភាព។ បញ្ញាមិនមែនកេីតពីសាលារៀន តែកេីតពីការភាវនា។  បញ្ញាគឺការចេះរលត់ទុក្ខ ;   មនុស្សដែលមានបញ្ញាជាមនុស្សមិនតោងអារម្មណ៍ មិនថាអារម្មណ៍នោះល្អឬអាក្រក់ ;   អារម្មណ៍គឺជាកិលេស ; កិលេសជាគ្រឹះនៃទុក្ខ។ អ្វីទៅកិលេស ?  កិលេសមាន៖ ១ . លោភៈ - ការចង់ បាន ច្រើន ឬ ចង់ បាន ហួស ពេក ; ២ . មោហៈ - អវិជ

កុសលនិងការវាស់កុសល !! កុសលប្រែថាសេចក្តី  " ល្អ  ឬ បុណ្យ" ។ ការបំពេញកុសល គឺការបំពេញនូវសេចក្តីល្អ។ តេីកុសលវាស់បានយ៉ាងណា ហេីយតេី មានអ្វីជាគ្រឿងវាស់ ? តេីសេចក្តីល្អមានអ្វីជាមូលដ្ឋាន ហេីយបានអ្វីជាការអះអាង ?  ជួនកាល វាជាការស្មុកស្មាញមួយក្នុងការពន្យល់ពាក្យថាល្អ ឬពាក្យបុណ្យ ឬកុសល   ពីព្រោះសង្្គមយេីងមានការអធិបាយផ្សេងៗគ្នា;   ឧទាហរណ៍ ដូចជាការមាន ទ្រព្យ ក៏ថាបុណ្យ, មានបុណ្យស័ក្តិ ក៏ថាបុណ្យ, រៀនពូកែ ក៏ថាបុណ្យ ហេីយពាក្យថាល្អឬបុណ្យនេះមានការអធិបាយផ្សេងៗគ្នាជាច្រេីនទៀត។  ឥឡូវនេះ យេីងនឹងមកស្តាប់ការអធិបាយពាក្យថា " ល្អ "​ តាមរបៀបព្រះពុទ្ធ។ សេចក្តី " ល្អ " គឺ៖ ការធ្វេីល្អ,  ការនិយាយល្អ,  ការគិតល្អ ដែលពុំមាន លោភៈ ,   មោហៈ និង ទោស   មកគ្រប់គ្រងឬបញ្ជា។   មូលប្រែថាឫសឬគល់៖ កុសលមូល ប្រែថាឫសគល់នៃសេចក្តីល្អ។ ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់ទតមេីលសេចក្តីល្អដូចជាដេីមឈេីមួយដេីម។   ដេីមឈេីតែតែងមានឫស ហេីយនិងគល់,   មានមែក, មានធាងនិងស្លឹក ហេីយនិងផ្លែ។ ដូច្នោះហេីយដេីមឈេីត្រូវការដាំ   ហេីយថែរក្សា ទេីបមាន ការចម្រេីនលូតលាស់បានល្អ។    ដេីមឈេីល្អត្រូវដុះឫសល្អ ;  សេចក្តីល្

មនុស្សទាំងអស់នៅក្រោមច្បាប់ធម្មជាតិ អ្វីដែលប្រឆាំងនិងធម្មជាតិរមែងតែងតែវិនាស ពីព្រោះធម្មជាតិមានច្បាប់របស់វាសម្រាប់ការពារហៅថា "ធម៌ ឬ ធម្ម "។  មនុស្សដែលចេះរស់ជាមួយធម្មជាតិ "ធម៌ ឬ ធម្ម "  ជាមនុស្សដែលមានសេចក្តីសុខ។ អ្វីទៅ " ធម៌ ឬ ធម្ម " ធម៌ ឬ ធម្ម ចេញមកពីពាក្យថា " ធម្មជាតិ ": ធម្មជាតិជារបស់ដែលតែងតែប្រែប្រួលឬមិនទៀង។ ធម៌កេីតមកព្រមគ្នានិងធម្មជាតិឬកេីតមកជាមួយនិងធម្មជាតិ មុនព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធចាប់បដិសន្ធិ។ មាន តែព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធមួយព្រះអង្គគត់ នៅក្នុងលោកដែលបានត្រាស់ដឹងច្បាប់ធម្មជាតិនេះ ក្នុងខណៈ ដែលព្រះ អង្គអង្គុយសមាធិនៅក្រោមដេីមពោធិ នៅមួយកន្លែង មិនកម្រេីកព្រះកាយ អស់រយៈកាល៧យប់និង៧ថ្ងៃ។  អ្វីទាំងអស់នៅក្នុងលោកនេះត្រូវនៅក្រោមច្បាប់របស់់ធម្មជាតិនេះ មិនថាឡេីយអ្នកនោះជា ស្តេចឬមន្រ្តី, អ្នកខ្លាំងឬអ្នកខ្សោយ, អ្នកមានឬអ្នកក្រ, អ្នកចេះឬអ្នកខ្លៅ សុទ្ធសឹងតែនៅក្រោមច្បាប់ធម្មជាតិទាំងអស់ សូម្បីតែហ៊ុន សែន ក៏នៅក្រោមច្បាប់ធម្មជាតិនេះដែរ។ ច្បាប់ធម្មជាតិនេះនិងកាត់ទោសមនុស្សរាល់គ្នា តាមផលកម្មរបស់ពួកគេដែលបានសាងពីអតីត នៅពេលគេនឹងដាច់ដង្ហេីមស្លាប់ថាតេីពួកគេនឹងត្រូវទៅស្ថានសួគ៌

"​ គោលឿនសឹកកស្រីល្អសឹកគូទ "  ពាក្យនេះ ខ្ញុំធ្លាប់ឮម្តងឬពីរដងកាលពីខ្ញុំនៅតូច គឺខ្ញុំឮពីពួកប្រុសៗបាតផ្សារខ្វះការចេះដឹងដែលដេីររកស្រីៗ។ ពាក្យនេះជាពាក្យដែលសង្គមយេីងពុំគួរមាននៅក្នុងខ្លួន; ពាក្យនេះជាពាក្យមនុស្សប្រុសបាតផ្សារមេីលងាយ ហេីយវាយតម្លៃមនុស្សស្រី ដែលផ្ទុយស្រឡះនិងការពិតទៅទៀត ព្រោះមានស្រីៗល្អច្រេីនណាស់ដែលគេជាសត្រីល្អ។ ពាក្យនេះជាពាក្យដែលយេីងមេីលងាយម្តាយខ្លួនឯងដោយមិនដឹងខ្លួនពីព្រោះគាត់ជាមនុស្សស្រីដែរ។ បេីមនុស្សស្រីឮ យេីងប្រេីពាក្យនេះ តេីពួកគេយល់យា៉ងម៉េចដែរ; ពួកគេនឹងមានការឈឺចាប់។  ពាក្យនេះជាពាក្យ Generalized ជាពាក្យម៉ៅទូទៅ ហេីយតេីអ្នកណាបង្កេីតវា ប្រុសខ្មែរជាអ្នកបង្កេីតវាហេីយនាំគ្នាសូត្រ រហូតដល់ពាក្យនេះក្លាយទៅជាទំនៀមទំលាប់។ មនុស្សប្រុសខ្លួនឯងក៏ជាដង្កូវវាររវាមនៅក្នុងបង្គន់ស្វែងរកកាមគុណដូចគ្នា តែសង្គមយេីងមិនដែលនិយាយ។ បេីនិយាយឲ្យត្រង់ទៅត្រង់មកនៅស្រុកខ្មែរ ប្រុសខូចច្រេីនជាងស្រី។ សង្គមយេីងជាសង្គមដែលចូលចិត្តជិះជាន់ មេីលងាយ បេីយេីងមេីញមនុស្សទន់ខ្សោយម្នាក់ដួលហេីយ យេីងនាំគ្នាជាន់ថែម ហេីយបង្កេីតពាក្យវាយតម្លៃភ្លាម; នេះជាទំនៀមទំលាប់ ប្រពៃណីដ៏អាក្រក់របស់ខ្មែរ; នេះជាចរិតរបស់ខ្មែរមានត